Solopreneur và Freelancer đều làm việc một mình, đều “tự làm tự ăn tự chịu trách nhiệm”, nên dễ gây nhầm lãn cho nhiều người. Bài viết này Huy sẽ giải thích rõ các khái niệm này để các bạn có sự đầu tư và kỳ vọng hợp lý khi muốn trở thành solopreneur.
Tính chất công việc
1. Mục tiêu và tư duy kinh doanh:
Solopreneur là xây dựng kinh doanh, có liên quan đến đầu tư, tính toán doanh thu, lợi nhuận và scale up.
Freelancer là cung cấp dịch vụ chuyên môn, theo dự án hoặc thành phẩm cho khách hàng.
2. Phạm vi công việc:
Solopreneur sẽ lo tất cả các khía cạnh của kinh doanh như xây dựng hàng hoá/dịch vụ, marketing, bán hàng, vận hành kinh doanh…
Freelancer chỉ tập trung cung cấp dịch vụ, không quan tâm đến quy trình vận hành cũng như cách khách hàng sử dụng dịch vụ của mình trong tổng thể kinh doanh.
3. Mô hình kinh doanh
Solopreneur thường lựa chọn các mô hình kinh doanh có tính chủ động cao, có khả năng tăng trưởng và không phụ thuộc vào thời gian cá nhân như Youtuber, xây group social, mô hình subscription (website/app), MLM…
Freelancer bán thời gian cá nhân để làm việc chuyên môn
4. Khả năng mở rộng
Solopreneur có thể dựa vào các hệ thống automation, thuê ngoài dịch vụ, thuê các freelancer để mở rộng kinh doanh mà không phụ thuộc vào thời gian và năng lực của bản thân.
Freelancer tập trung vào chuyên môn nên sẽ bị giới hạn bởi thời gian và năng lực cá nhân.
5. Thu nhập
Solopreneur là kinh doanh nên có thể thua lỗ, và cũng có thể xây dựng các nguồn thu nhập ổn định hoặc thu nhập thụ động.
Freelancer không thua lỗ, chỉ tốn công, và là thu nhập chủ động theo thời gian và năng lực cá nhân.
Ví dụ tham khảo
Để cho mọi người dễ hình dung, Huy sẽ lấy 1 ví dụ về công việc của bạn A là solopreneur và bạn B là freelancer. 2 người đều làm video.
Bạn A sẽ nghiên cứu nhu cầu người xem trên Youtube, xây dựng kênh riêng, viết kịch bản và tự quay dựng vài chục đến vài trăm clip. Người A đăng lên Youtube, chia sẻ lên các cộng động, cải tiến chất lượng thường xuyên, điều chỉnh theo thị hiếu của người xem… Sau khoảng 10-20 clip, kênh của bạn A được viral và tăng trưởng người xem. Bạn A sẽ có thu nhập từ Youtube, tiếp thị liên kết và booking từ các nhãn hàng. Bạn A sẽ mở thêm nhiều kênh khác, thuê các bạn freelancer phụ việc chuyên môn để có cơ hội x2 x3 thu nhập. Trong trường hợp bạn A làm ít lại, bạn vẫn có thu nhập ổn định từ mô hình kinh doanh.
Bạn B là freelancer, bạn sẽ tìm những khách hàng có nhu cầu làm video. Bạn sẽ nhận brief từ khách hàng, làm timeline, tính toán chi phí. Nếu win job, bạn sẽ quay và dựng theo đúng brief. Sau khi bàn giao và nghiệm thu, bạn sẽ nhận được thù lao và tiếp tục đi tìm khách hàng khác. Bạn B sẽ không quan tâm đến việc video của mình mang lại hiệu quả kinh doanh ra sao. Nếu muốn có nhiều tiền hơn, bạn phải tìm nhiều khách hàng hơn và làm việc nhiều hơn. Trong trường hợp bạn B này làm ít lại, thu nhập của bạn cũng sẽ ít theo.
Nếu nhìn từ ngoài vào, cả 2 bạn đều làm các công việc tương tự nhau, nhưng mô hình kinh doanh khác nhau sẽ dẫn đến kết quả khác nhau.
Tính chất thu nhập
Ở phần này, Huy sẽ đi sâu hơn về sự khác nhau trong bản chất tạo nên thu nhập của mỗi công việc.
1. Nguồn thu nhập:
Freelancer kiếm tiền bằng cách bán thời gian và kỹ năng cá nhân. Thông thường sẽ được tính theo Thời gian làm việc (lập trình viên), Dự án ( xây dựng website, thiết kế), Hợp đồng tự do (nhận thù lao cố định theo tháng như quản lý hệ thống), tư vấn (quản lý doanh nghiệp, coaching).
Hạn chế của freelancer là nếu không làm việc sẽ không có thu nhập, còn muốn kiếm tiền nhiều hơn thì phải làm việc nhiều hơn hoặc tăng giá dịch vụ.
Solopreneur dành thời gian để xây dựng kinh doanh, và kinh doanh tạo ra thu nhập. Một số mô hình kinh doanh mà Huy thường thấy như Bán digital product (khoá học online, ebook, template, photo/video stock…), SaaS (ứng dụng có phí), Dropshopping, Affiliate Marketing, MLM (Amway), Subscription (cộng đồng thu phí thành viên), kiếm tiền từ Youtube, blog, social media.
Lợi thế của solopreneur là nếu chọn đúng mô hình kinh doanh và làm thành công có thể tạo ra thu nhập ổn định, thu nhập thụ động, tăng trưởng theo thời gian mà không cần thêm thời gian hoặc nguồn lực đầu tư lớn.
2. Giới hạn của thu nhập
Như đã nói ở trên, do freelancer phải bán thời gian để kiếm tiền nên sẽ bị giới hạn vào khả năng của bản thân, khả năng nhân rộng thấp và rủi ro mất thu nhập cao.
Ngược lại, solopreneur sẽ có thu nhập không bị giới hạn vào thời gian của bản thân, khả năng nhân rộng cao và rủi ro mất thu nhập thấp hơn.
3. Tốc độ kiếm tiền
Freelancer bán “vốn có sẵn” nên kiềm tiền sẽ nhanh. Ví dụ như viết nội dung cho khách hàng là có thể thu tiền lại liền.
Ngược lại, solopreneur cần đầu tư thời gian và công sức để xây dựng hệ thống, nên cần nhiều thời gian mới có được thu nhập. Ví dụ, solopreneur cần 3 tháng mới viết xong khoá học online, và sau đó mới có thể kiếm tiền từ khách hàng mua khoá học.
4. Tính ổn định & Rủi ro
Freelancer có độ ổn định thu nhập thấp và rủi ro cao. Công việc phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng, dễ bị cạnh tranh mất job. Do đó, freelancer phải làm liên tục để duy trì thu nhập.
Solopreneur khi đã có mô hình kinh doanh tốt thì thu nhập sẽ ổn định và rủi ro thấp. Ví dụ, bạn có thể kiếm được tiền từ những video đã làm trên Youtube từ nhiều năm trước.
Chiến lược phối hợp tốt nhất
Nếu bạn là người muốn trở thành solopreneur, xây dựng kinh doanh kiếm tiền tự động (các thấy hay nói thế), thì lời khuyên của Huy là cứ đi bằng 2 chân. Đó là chiến lược an toàn & bền vững.
Ví dụ, ban đầu bạn có thể là freelancer viết nội dung để kiếm tiền liền. Song song đo, bạn xây dựng blog riêng để bắt đầu tập SEO, làm affiliate, nhận booking từ các nhãn hàng.
Hoặc là, bạn vừa xây dựng website cho khách hàng, vừa xây dựng các theme và plugin bán trên Themeforest hoặc Codecanyon.
Hoặc là, bạn vừa quay dựng chụp ảnh cho khách hàng, vừa cố gắng làm thêm 1 chút để bán photo/video stock.
Đến khi nào thu nhập từ hệ thống ổn định và có thể thay thế được công việc freelancer, bạn có thể chuyển hẳn làm solopreneur và từ bỏ công việc freelaner nhiều rủi ro.
Huy chúc các bạn thành công!
